Context 141-160

Context 141

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής... του ΔΗΠΕΘΕ κ. Θανάσης Θεολόγης βρέθηκε κάποτε στα σίδερα της φυλακής για την προσφορά του στο θέατρο της Κέρκυρας. Τι είχε συμβεί; Η γνωστή δημοτική ομάδα (που, όπως ξέρουμε, αποφάσισε να πραγματοποιήσει την εφηβική της επανάσταση στα πενήντα) κατήγγειλε στην αστυνομία ως παράνομη την λειτουργία του καλοκαιρινού θεάτρου ‘Ρένα Βλαχοπούλου’ στην Παλαιόπολη. Ένα όργανο της τάξεως (όχι και πολύ σχετικό με την θεατρική καλλιτεχνία, οφείλουμε να ομολογήσουμε) κατέφθασε στον τόπο του εγκλήματος (δηλαδή στο θέατρο ‘Ρένα Βλαχοπούλου’), όπου συνετελείτο το έγκλημα (δηλαδή οι πρόβες μιας παράστασης που θα ανέβαινε τις ημέρες εκείνες). «Ποιος είναι ο υπεύθυνος του έργου;», ρώτησε το όργανο. «Εγώ», είπε ο Θεολόγης. «Έλα μαζί μου!». Έτσι, ο Θεολόγης μετήχθη βιαίως στο αστυνομικό τμήμα. Εκεί, διαπίστωσε ότι στην αστυνομική αναφορά εφέρετο ως ο εργολάβος του έργου. «Ξέρετε», τους είπε τότε, «εγώ είμαι υπεύθυνος του έργου που ανεβαίνει, όχι του έργου που κτίζεται.» Το όργανο, όμως, ήταν ανένδοτο. «Δεν μας νοιάζουν εμάς αυτά, εμείς τον εργολάβο θέλουμε!» (Και, ως γνωστόν, ο υπεύθυνος του έργου που ανεβαίνει, κι αυτός, εργολάβος είναι.)

      Η απελευθέρωση του καλλιτεχνικού «εργολάβου» έγινε κατόπιν παρεμβάσεως του υπουργού Πολιτισμού! (Η δίκη εκκρεμεί.)

21/6/2001

Context 142

Η εκδίκηση του Οτσαλάν... (η επόμενη) λέγεται Γένοβα. (Εκεί επιθυμούν να συνευρεθούν και να συν-φάγουν οι σύν-τροφοι ηγέτες του κόσμου, οι και G8 ονομαζόμενοι.) Οι ηγέτες του κόσμου, τελευταίως, αισθάνονται διωκόμενοι και διακατεχόμενοι από το γνωστό σύνδρομο του (μεγάλου) κόλπου (της παγκοσμιοποίησης και των αντι-διαδηλωτών της). Στον πανικό τους δε επάνω, καταστρώνουν στρατιωτικά σχέδια, για να διαφεύγουν της αδιάκριτης προσοχής των αγριεμένων διαδηλωτών.

      Υπάρχουν, να σημειώσουμε, έγκυρες πληροφορίες για έκτακτο σχέδιο διαφυγής τους από την Γένοβα προς Ναϊρόμπι της Κένυας (σχέδιο που οργανώνει ο ίδιος ο Πάγκαλος). Κι από κεί, μέσω ελληνικής πρεσβείας, κατ’ ευθείαν στο Ιμραλί. Στο Ιμραλί, σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, θα τους περιμένει ο Αμπντουλάχ, που θα τους χορηγήσει αμέσως πολιτικό άσυλο (που τους το χρωστάει ο άνθρωπος από το ’99). Μάλιστα στην μεταγωγή τους προς τα κει, αντί αεροσυνοδών, θα τους συνοδεύουν οι ίδιοι άνδρες της ΜΙΤ (που αντί πορτοκαλάδας θα τους προσφέρουν ειδικούς ιμάντες και αυτοκόλλητες ταινίες για να δένονται όλοι μαζί στις αναταράξεις).

      Κατά την άφιξή τους στο Ιμραλί θα τους περιμένει και η μπάντα, που θα παιανίζει την Διεθνή. Και όλοι μαζί θα φωτογραφηθούν μπροστά στην σημαία της Διεθνούς. (Αυτός κι αν είναι εφιάλτης!)   

22/6/2001

Context 143

ΠΑΣΟΚ και χρηματιστήριο... συμπορεύθηκαν, πρώτα ανοδικά και μετά καθοδικά. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, έσπασαν, και τα δύο, το φράγμα των 3000 μονάδων και πάνε για τις 2000(!). Και ενώ, όπως φαίνεται, οι δύο πορείες (αυτή του χρηματιστηρίου και αυτή των «μη προνομιούχων») συνδέονται αιτιωδώς, ουδείς γνωρίζει ποιο είναι το αίτιο και ποιο το αιτιατό. Όλοι ενθυμούμεθα την περίφημη δήλωση του πιο χαμογελαστού υπουργού όλων των εποχών (κ. Παπαντωνίου): «το κόμμα του χρηματιστηρίου πάει κανόνι και ψηφίζει ΠΑΣΟΚ!» (εν μέσω νατοϊκών κανονιοβολισμών, για να μη ξεχνιόμαστε). Δεν ενθυμούμεθα, όμως, ποιο ήταν το πρώτο κανόνι; Το χρηματιστήριο ή το ΠΑΣΟΚ;

      Κατά τις δημοσκοπήσεις, πάτο έχουν πιάσει εκείνοι οι απίθανοι ομοτράπεζοι τύποι της κ. Παναγιωταρέα, που μας εξηγούσαν νύχτα-μέρα ότι το χρηματιστήριο θα ανεβαίνει για πάντα. Στα πάνω της είναι η Νέα Δημοκρατία, της οποίας τα στελέχη μόλις και κρατιούνται. Στα πάνω του και ο φίλος κ. Μπίστης, που πληροφορούμαι από άλλους φίλους ότι κυκλοφορεί στην Αθήνα με ένα (τηλεοπτικό) παράθυρο παραμάσχαλα, και περιοδεύει ανά τα κανάλια. (Όμως, αυτό δεν σώζει την κατάσταση.)

      «Το ΠΑΣΟΚ είναι επτάψυχο», είπε ο κ. Κακλαμάνης. Και η γάτα μου ήταν επτάψυχη και προ καιρού αποδήμησε του ματαίου κόσμου.            

23/6/2001

Context 144

«Η ανάμνηση... που διατηρώ από την Κέρκυρα της δεκαετίας του ’60 είναι αυτή μιας γαλήνιας πλεύσης στις ραβδώσεις του γαλάζιου και του πράσινου», γράφει ο Ευγένιος Αρανίτσης στην Κυρ. Ελευθεροτυπία. «Κάτι σαν λικνιστική κίνηση του ψυχισμού των πραγμάτων, μέσω της οποίας αυτά γίνονταν ενδόμυχα. Το φως εξομάλυνε τις αντιθέσεις χωρίς να τις καταργεί. Το τοπίο ήταν διαποτισμένο από την φλύαρη γλυκύτητα ενός έντονου θηλυκού στοιχείου, που επιδρούσε στον τρόπο που έβλεπες την βλάστηση και την θάλασσα. Δεν υπήρχε έχθρα, δεν υπήρχε η διάθεση να ταπεινώσεις την φύση με την επίδειξη δύναμης. Ο εξωτερικός χρόνος έμοιαζε ακύμαντος. Γεύση κερασιού η καύτρα ενός απαγορευμένου τσιγάρου που σημαδεύει την νύχτα. Η στιγμή που κάποιος αποκοιμιέται με ανοιχτό το παράθυρο και με την εντύπωση ότι μπορεί να ακούσει μέχρι και την υγρασία, καθώς απλώνεται πάνω στην πρασινάδα.»

      Τι σήμαινε ο ξένος επισκέπτης της Κέρκυρας στην δεκαετία του ’60. Πόση φιλοξενία χωρούσε μέσα στον τότε τουρισμό και πόσος τουρισμός χωρούσε μέσα στην τότε φιλοξενία; Υπήρχε ένα μέτρο. Που επέτρεπε στον νεαρό Κερκυραίο ή ξένο να δέχεται τα ερεθίσματα της φιλόξενης φύσης και των φιλόξενων ανθρώπων χωρίς το φάσμα της μυκονοποίησης και άλλες περιττές διαμεσολαβήσεις.

26/6/2001

Context 145

Η Μύκονος... είναι η ιερή πρωτεύουσα του σύγχρονου ελληνικού τουρισμού. Τρία μόλις χιλιόμετρα από την υποτελή των αρχαίων Αθηναίων Δήλο, την απολλώνια ιερή πρωτεύουσα των Ιώνων και της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Η Μύκονος στήριξε την τουριστική φήμη της στην τυπική κυκλαδίτικη ομορφιά της και την πρωτόγνωρη γυμνική ελευθεριότητά της (ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’70). Οι περίφημοι φαλλοί της Δήλου (σε συνεχή στύση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα!!) μεταδίδουν την ζωτική τους ενέργεια, μέσω των αιγαιοπελαγίτικων ανέμων, στην γειτονική Μύκονο.

      Το ’76 επισκέφθηκα (για πρώτη και μόνη φορά) το νησί με τις εκπληκτικές αμμουδιές, τους δεκάδες γραφικούς ανεμόμυλους και τα εκατοντάδες εκκλησάκια. Διαπίστωσα αμέσως ότι οι ίδιοι οι ντόπιοι επιχειρηματίες προσπαθούσαν να φιλοτεχνήσουν την εικόνα του ηδυπαθούς νησιού, που επεφύλασσε εκπλήξεις. Έπρεπε να αισθάνεσαι κοινωνός αυτού του μοναδικού φαινομένου που λεγόταν Μύκονος. Κι ας μην ήξερε κανείς, έξω από το νησί, την Μύκονο!

      Σήμερα, η Μύκονος, υποτελής των σύγχρονων νευρωτικών Αθηναίων, είναι συνώνυμο μιας παγκόσμιας ελίτ που αποκαθάρεται, εκεί, άπαξ ή δις του έτους, παίρνοντας την (κάθε είδους) δόση της. Δεν ξέρω πόσα αποθέματα αντοχής έχει τον νησί αυτό και οι κάτοικοί του. Ξέρω, όμως, ότι η Μύκονος είναι εξαγώγιμο πολιτιστικό προϊόν.

27/6/2001

Context 146

Το 3^ο Κ.Π.Σ.... θα αποτελέσει την αναπτυξιακή ταυτότητα της χώρας μας στα επόμενα χρόνια. Το πρώτο που έπρεπε να συζητηθεί και αποφασισθεί, εν όψει της μεγάλης αυτής δαπάνης (των 17,5 τρις. δρχ.), είναι το πόσα μεγάλα έργα και πόσα μικρά έργα χωράει αυτό και, κυρίως, το πώς αυτά (μεγάλα και μικρά) συνδυάζονται λειτουργικά μεταξύ τους (γιατί μόνον ο επιτυχής λειτουργικός συνδυασμός φέρνει ανάπτυξη). Αυτό είναι δε πιο επιτακτικό, όταν αναφερόμαστε σε μια χώρα που έχει ένα βαρύ παρελθόν επιλογής έργων μη εντασσομένων σε ένα γενικό σχέδιο προτεραιοτήτων (πλην του γενικού σχεδίου εξυπηρέτησης των κομματικώς ημετέρων!).

      Το νησί μας ανήκει σε μια περιορισμένη περιφέρεια, που στόχο έχει βάλει να εντάξει εαυτήν στα προβληματικά νησιωτικά συμπλέγματα της Ευρώπης, ώστε να μπορεί να επικοινωνεί μεταξύ της με πριμοδοτούμενες άγονες γραμμές (για τις τεχνητές ανάγκες της περιφερειακής γραφειοκρατίας;). Έτσι, ουδόλως την απασχολεί τι γίνεται στην αντίπερα όχθη του Ιονίου. Ουδόλως, την απασχολεί το ενδεχόμενο να εντάξει τα έργα της σε ένα συνολικό σχεδιασμό της ευρύτερης Βορειοδυτικής Ελλάδας (που πρέπει να αποτελεί μια ενιαία αναπτυξιακή περιφέρεια). Και, ουδόλως την απασχολεί ότι η ανύπαρκτη, π.χ., σιδηροδρομική υποδομή της ευρύτερης Βορειοδυτικής Ελλάδας είναι και δικό της πρόβλημα.     

28/6/2001

Context 147

Η αποποινικοποίηση... της χρήσης των ναρκωτικών ουσιών εμφανίζεται (διαστρεβλωμένα) ως μια απόλυτη και άρα βλακώδης πρόταση. Ας διευκρινίσουμε, λοιπόν, ότι εκείνο που υποστηρίζει η πρόταση της αποποινικοποίησης είναι ότι η ποινικοποίηση επιδεινώνει το πρόβλημα. Προκαλεί ένα φαύλο κύκλο παρανομίας,  στον οποίο η χρήση αυξάνεται (αφού γίνεται αντικείμενο δολοφονικής εκμετάλλευσης). Η πρόταση της αποποινικοποίησης είναι μόνον η αρχή μιας μακράς και επίπονης πορείας και ενός άλλου πολιτισμού.

      Το πρόβλημα των ναρκωτικών διαιωνίζεται, αν δεν κάνεις δυο-τρεις παραδοχές και μία μεγάλη ερώτηση. Τα ναρκωτικά υπήρχαν και θα υπάρχουν γύρω μας. Η πλήρης καταστολή ήταν και θα είναι αδύνατη. Ο κάθε χρήστης είναι και ολίγον έμπορος. Οι μισές ουσίες (αλκοόλ, χαπάκια, απλό τσιγάρο) του κοκτέιλ ουσιών, που συνήθως καταναλώνεται, είναι νομιμότατες (αν και εξ ίσου ή και περισσότερο επικίνδυνες από τις παράνομες). Και το μέγα ερώτημα είναι: Σε συνθήκες ποινικοποίησης, τι γίνεται με τους μη αποφασίζοντες να απεξαρτηθούν και να καταφύγουν στις θεραπευτικές κοινότητες; Τους βυθίζεις ακόμη περισσότερο στον βούρκο του βρώμικου εμπορίου και τους κάνεις βαποράκια και στρατιωτάκια σε ένα στρατό ικανό για όλα; (Αυτό το ερώτημα μας αφορά όλους ανεξαιρέτως, χρήστες και μη χρήστες, και μας αφορά όχι μόνον για φιλανθρωπικούς λόγους).

29/6/2001

Context 148

Vae victis!… (ουαί τοις ηττημένοις!).

      Ο Ρισελιέ, ένας από τους δυο-τρεις σπουδαιότερους πολιτικούς της νεότερης Ευρώπης, πρωθυπουργός του Λουδοβίκου 13^ου και θεμελιωτής του σύγχρονου (απολυταρχικού τότε) Γαλλικού κράτους, έγραψε στην Πολιτική Διαθήκη του: «Σε θέματα κρατικής πολιτικής, όποιος έχει την δύναμη, έχει συχνά και το δίκιο με το μέρος του, ενώ αυτός που είναι αδύναμος με πολύ μεγάλη δυσκολία μπορεί να αποφύγει την ρετσινιά του άδικου από την πλειοψηφία της παγκόσμιας γνώμης».

      Ο Ρισελιέ ήταν η αποθέωση του κυνισμού. Όχι μόνον κατάφερε να ενώσει την Γαλλία, αλλά και να μεταθέσει κατά δύο αιώνες την ενοποίηση της Γερμανίας. Και αυτό το κατάφερε ενθαρρύνοντας τις διαιρέσεις ανάμεσα στα άπειρα μικρά γερμανικά κρατίδια της εποχής  και υποστηρίζοντας στρατιωτικά τους προτεστάντες της Γερμανίας (και όχι τους καθολικούς της Γερμανίας). Ο Ρισελιέ ήταν καθολικός (και καρδινάλιος μάλιστα) σε μια καθολική Γαλλία που είχε πολεμήσει σε πολλούς εμφυλίους θρησκευτικούς πολέμους με τους μειονοτικούς Γάλλους προτεστάντες (τους Ουγενότους). Μπροστά όμως στο συμφέρον της Γαλλίας, η θρησκευτική συνέπεια ερχόταν δεύτερη. Σκοπός ήταν να είναι η Γαλλία ισχυρή. Το δίκιο θα ήταν, έτσι ή αλλιώς, με τον ισχυρό.

30/6/2001

Context 149

Η συνθήκη της Βεστφαλίας... είναι η συνθήκη που έκλεισε τον αιματηρό Τριακονταετή Πόλεμο (που ισοπέδωσε την Ευρώπη από το 1618 ως το 1648) και χάραξε τις αρχές του μοντέρνου διακρατικού συστήματος. Βασική αρχή: η εδαφική κυριαρχία των κρατών και η δημιουργία μιας «διεθνούς κοινωνίας κρατών». Κανένα κράτος δεν θα παρενέβαινε στις εσωτερικές υποθέσεις ενός άλλου κράτους. (Το σύστημα, για να λειτουργήσει, προϋπέθετε την γενική και άνευ εξαιρέσεων αναγνώριση της βασικής αυτής αρχής.) Αυτή, βεβαίως, η απόλυτη αρχή της εδαφικής κυριαρχίας, πρέπει να πούμε, με βάση τα σύγχρονα ηθικά κριτήρια, θα μπορούσε να μετριασθεί, ώστε σε εξαιρετικές περιπτώσεις να επιτρέπονται ανθρωπιστικές παρεμβάσεις στα εσωτερικά άλλων χωρών. (π.χ. στην Τουρκία, όταν ισοπεδώνονται εκατοντάδες χωριά των Κούρδων!).

      Υπήρξε η περίπτωση της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας το τέλος του Βεστφαλιανού συστήματος; Εν μέρει, ναι. Στην Γιουγκοσλαβία παραβιάσθηκε κάθε έννοια εδαφικής κυριαρχίας, σε όλες τις φάσεις του δράματος. Όποιος ήθελε, ό,τι ώρα ήθελε, έπαιρνε μαζί του ό,τι κομμάτια ήθελε και έφευγε. Και, παράλληλα, είχε μαζί του την ευλογία και την συνδρομή των άλλων κρατών. Από την άλλη όμως πλευρά, στην περίπτωση της Τουρκίας, το βεστφαλιανό σύστημα ζει και βασιλεύει. (Και, ενίοτε, χορεύει και αερόβιο ζεϊμπέκικο.)    

3/7/2001

Context 150

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου... είναι ένας μουσικοσυνθέτης, που γράφει μια καλή ηλεκτρονική μουσική. Επανεισαγόμενος δε από την Εσπερίαν προσλαμβάνει τις μυθικές διαστάσεις, που δικαιολογούν το ξόδεμα, από το φτωχό κατά τα άλλα Υπουργείο Πολιτισμού, πλέον του 1 δισεκ. 100 εκατ. δραχμών για μια συναυλία στους Στύλους (και όχι τις στήλες, καλάμια!) του Ολυμπιείου.

      Η κριτική, που ασκήθηκε για την αξία μιας τέτοιας απλόχερης πρωτοβουλίας του απλόχερου υπουργού Πολιτισμού, αντιμετωπίσθηκε με περισσή περιφρόνηση. Για να ισορροπήσει κάπως τα πράγματα η στήλη (κι όχι ο στύλος, καλάμια!) δίνει βήμα στον Μάνο τον Στεφανίδη.

      «Η μουσική του Vangelis είναι χαριτωμένη, εύπεπτη και ανταποκρίνεται πλήρως στα στάνταρτς του διεθνούς show biz. Είναι μια δημιουργία που ταιριάζει τέλεια στον κόσμο του θεάματος και την αισθητική των πυροτεχνημάτων. Ο Vangelis είναι σταθερά παρών εδώ και χρόνια σε κάθε μεγάλη στιγμή της πατρίδας, υποδοχή Ολυμπιονικών, πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα στίβου και λοιπές πανηγύρεις. Αν παρίσταται και ο πρωθυπουργός, ακόμη καλύτερα. Συνεχιστής εκείνων των συγκλονιστικών εκδηλώσεων τύπου ‘Πολεμική Αρετή των Ελλήνων’, όπου ήχος, εικόνα, πλήθος συντελούν στην πνευματική απογείωση.» (Ελευθεροτυπία).

4/7/2001

Context 151

Ο περί τα θεατρικά... του ΔΗΠΕΘΕ επαΐων κ. Α. Τσιλιμπάρης στην προς κερκυραίο δήμαρχο (ανοιχτή) επιστολή του επικαλέσθηκε το γνωστό περί επαϊόντων κείμενο του Πλάτωνος, στον Κρίτωνα, σύμφωνα με το οποίο δεν πρέπει να μας νοιάζει «τι ερούσιν οι πολλοί ημάς, αλλ’ ό,τι ο επαΐων περί δικαίων και αδίκων, ο εις και αυτή η αλήθεια». Οι επαΐοντες να αποφασίζουν, λοιπόν.

      Πέραν του ότι η σύγχρονη θεωρία της γνώσης αμφισβητεί τους εύκολους ορισμούς περί της ειδημοσύνης και των ειδημόνων, ο Πλάτων στο Συμπόσιο  αναφέρει τα εξής: «Κάθε πράξις αυτή καθ’ εαυτήν δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή. Λόγου χάριν αυτό που πράττομεν ημείς τώρα, είτε πίνομεν είτε άδομεν είτε διαλεγόμεθα, αυτό καθ’ εαυτό κανέν εκ τούτων δεν είναι καλόν, αλλ’ εν τη πράξει ημπορεί να αποβή τοιούτον, ως εκ του τρόπου κατά τον οποίον επράχθη. Καλώς δηλαδή και ορθώς πραττόμενον γίνεται καλόν, μη ορθώς δε αισχρόν. Έτσι λοιπόν και επί του προκειμένου, κάθε έρως δεν είναι καλός και άξιος εγκωμίου, αλλά μόνον ο κινών εις το καλώς αγαπάν.» (μετάφρ. Νικ. Κουντουριώτου, 1912).

      Κατά τον Πλάτωνα, υπάρχουν δύο Αφροδίτες και δύο Έρωτες. Η ‘πάνδημη’ (λαϊκίστρια) Αφροδίτη και η ‘ουράνια’ (η επαΐουσα). Και, βεβαίως, οι αντίστοιχοι Έρωτες (ο λαϊκιστής και ο επαΐων). Και μόνον το καλώς αγαπάν είναι στοιχείον του επαΐοντος Έρωτος.  

5/7/2001

Context 152

Ο πόλεμος... είναι ένα άθροισμα φόνων. Είναι, από μόνος του, ένα διαρκές αποτρόπαιο έγκλημα. Όποιος τον ενθαρρύνει, όποιος τον προκαλεί και όποιος τον διεξάγει διαπράττει έγκλημα.

      Εγκληματίας πολέμου είναι αυτός, που μέσα στο διαρκές αποτρόπαιο έγκλημα του πολέμου, διαπράττει έγκλημα. Έγκλημα μέσα στο έγκλημα, δηλαδή. Όπως οι εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου αντιδιαστέλλονται από τους νομοταγείς πολίτες, έτσι κι οι εγκληματίες πολέμου αντιδιαστέλλονται από τους νομοταγείς του πολέμου. Νομοταγής του πολέμου είναι κάποιος όταν δεν σκοτώνει αμέσως, αλλά καταστρέφει τις πηγές της ζωής σε ένα τόπο, για να αναγκάσει την αρχή του τόπου να παραδοθεί. Καταστρέφει εργοστάσια, μολύνει το περιβάλλον, επιβάλλει εμπάργκο σε τρόφιμα και ιατρικά, νοσοκομειακά είδη. Η θνησιμότητα ανεβαίνει, αλλά αυτό δεν είναι έγκλημα, είναι μόνον μια στατιστική, ολίγον δυσάρεστη, αλλά στατιστική. (Η στατιστική είναι μια ουδέτερη επιστήμη με κανονικές και ακανόνιστες καμπύλες.) 

      Η ιστορία του γαλλικού περιοδικού γεωπολιτικής, Herodote, ξεκινάει, το 1976, με ένα αφιέρωμα (του Yves Lacoste) στην γεωγραφία των αμερικανικών βομβαρδισμών στο Βιετνάμ, στα κρίσιμα σημεία που μπορείς να σκοτώσεις, χωρίς να δικασθείς ποτέ ως εγκληματίας πολέμου. Φυτείες και αρδευτικά έργα.      

6/7/2001

Context 153

Η Συμφωνία του Κιότο... (1997) προβλέπει περιορισμούς και ποσοστώσεις στην εκπομπή των αερίων θερμοκηπίου κάθε χώρας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η πιο ρυπογόνος χώρα (υπεύθυνες για το 30% των παγκοσμίων εκπομπών), αρνούνται από εποχής πατρός Μπους (στο Ρίο το 1992) να παραδώσουν την παραμικρή σπιθαμή πατρώας γης (που θεωρούν ότι είναι το σύνολο της Γης) και πατρώας ατμόσφαιρας (επίσης κατά το σύνολό της). Η χώρα που πρωτοστατεί στο παγκόσμιο κίνημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η χώρα που πυροβολεί όποιον και όπου τα παραβιάζει, αρνείται να αναγνωρίσει ανθρώπινα δικαιώματα ζωής και καθαρού αέρα στις επερχόμενες γενεές. Ή, «αν θέλετε, περιορίστε οι υπόλοιποι και για λογαριασμό μας τις εκπομπές, για να ζήσουν οι επερχόμενες γενεές». (Τι θα γίνει αν η Κίνα και η Ινδία διεκδικήσουν κάποτε το πρότυπο των ΗΠΑ;)

      Όσο δε για τα άλλα πρωτεία της ‘ελεύθερης οικονομίας’, κι εδώ συλλαμβάνεται ψευδόμενη η χώρα του ελεύθερου εμπορίου. Αν και πρωτοστατούσα στο κίνημα για την κατάργηση των επιδοτήσεων, προχθές ο ΠΟΕ αποφάνθηκε ότι το σύστημα φοροαπαλλαγών των μεγάλων αμερικανικών εξαγωγικών επιχειρήσεων ισοδυναμεί με χοντρή επιδότηση. Το θέμα είναι ότι υπάρχουν πολλοί στην Ευρώπη, που αντί να αντιμετωπίσουν τις ΗΠΑ ως ρεαλιστική υπερδύναμη, καμώνονται ότι παίρνουν τοις μετρητοίς τις διακηρύξεις τους.

7/7/2001

Context 154

Ο κ. Δαφέρμος... (ως ανεξάρτητη αρχή προστασίας ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων) μπορεί αυτοκλήτως να παρεμβαίνει όπου κρίνει ότι παραβιάζονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.

      Ο κ. Δαφέρμος παρενέβη στην περίπτωση του Μεγάλου Αδελφού, αυτού του εξευτελιστικού για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια ριάλιτι-σόου (που ετοιμάζεται ο Antenna να προβάλει το φθινόπωρο). Θεωρεί ότι παραβιάζονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα των παικτών αυτού του (ηλίθιου) παιγνιδιού. Ο κ. Δαφέρμος, έτσι (πολύ φοβάμαι), κινδυνεύει να αναδειχθεί αυτός στον Πιο Μεγάλο Αδελφό.

      Οι διάφορες Ανεξάρτητες Αρχές πρέπει να διαφυλάξουν μόνες τους την αξιοπιστία τους με την άκρα σοβαρότητα των παρεμβάσεών τους στις πραγματικές απειλές του μέλλοντος. (Π.χ. ενδεχόμενο καθεστώς πρόσληψης και ασφάλισης επί τη βάσει του καλού ή κακού DNA ή των καλών ή κακών συνδικαλιστικών έξεων.) Δεν μπορούν να λειτουργούν ως η ανώτατη ηθική αρχή της κοινωνίας στην θέση που άλλοτε κατείχαν τα ιερατεία της πολιτικής και της θρησκείας. Δεν θα γίνονται πιστευτές. Οι παρεμβάσεις τους πρέπει να γίνονται μόνον επικουρικά προς τους υπάρχοντες δημοκρατικούς θεσμούς.

      Τα φαινόμενα τύπου Μεγάλου Αδελφού, Μικρούτσικου Αδελφού και όλων των άλλων μικρών αδελφών και εξαδέλφων της TV δεν αντιμετωπίζονται με καταστολή,, αλλά με παιδεία και με... παιδεία.   

10/7/2001

Context 155

Προς την Γένοβα... κατευθύνονται οι τρεις καραβέλες, ‘Σάντα Μαρία’, ‘Νίνα’ και ‘Πίντα’, κάνοντας ανάποδα το ταξίδι του (Γενουάτη) Χριστόφορου Κολόμβου. Πρόκειται για ινδιάνους της Κολομβίας, οι οποίοι θα μετάσχουν στης διαδηλώσεις κατά της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, στην Γένοβα στις 20 του μήνα. Είναι μια κίνηση που συμβολίζει την διάθεση να κριθεί ριζικά η εποχή που ξεκίνησε το 1492, με την ευρωπαϊκή κατάκτηση της Αμερικής. Η Δυτική παγκοσμιοποίηση ξεκινάει, κατά κάποια έννοια, με τους μεγάλους Ευρωπαίους θαλασσοπόρους, που σε σύντομο σχετικά διάστημα κατακτούν όλο τον κόσμο.

      Ο Mackinder, Βρετανός γεωγράφος και γεωπολιτικός, χαρακτηρίζει την εποχή του (το 1904) ως το τέλος της κολομβιανής εποχής. Οι κατακτήσεις του κόσμου, το 1900, έχουν ολοκληρωθεί, χωρίς ιδιαίτερες συγκρούσεις μεταξύ των Ευρωπαίων για τα θέματα των υπερπόντιων κατακτήσεων. Ο παγκόσμιος χάρτης των Ευρωπαίων δεν έχει πλέον λευκά κομμάτια, ανοιχτά σε νέες κατακτήσεις. Ο 20^ος αιώνας, ο πρώτος αιώνας της μετακολομβιανής εποχής, θα είναι έτσι ο αιώνας των πολεμικών αναδιανομών, μεταξύ των ισχυρών, της κατακτημένης γης. Ο 21^ος αιώνας ή θα είναι ο αιώνας του ειρηνικού διακανονισμού (από λίγους) της παγκόσμιας οικονομικής εκμετάλλευσης ή ο αιώνας των απανταχού ινδιάνων.     

11/7/2001

Context 156

Το δημόσιο νοσοκομείο... στεγάζει τον πόνο των ανθρώπων και δεν θα περίμενε κανείς να είναι ευχάριστη η παραμονή σ’ αυτά (ακόμη κι αν δεν πονάει ο ίδιος, όταν επισκέπτεται κάποιο συγγενικό του πρόσωπο). Αυτό που με προβληματίζει, όμως, είναι ο άδικος για τους εαυτούς μας τρόπος δαπάνης των χρημάτων μας. Μπορεί να ξοδεύουμε δυο χιλιάδες δισ. για τους Ολυμπιακούς και, την ίδια στιγμή, να στερούμαστε αντίστοιχων νοσοκομειακών ανέσεων. Μπορεί να απαιτούμε τις άριστες προδιαγραφές για τους χώρους μέσα στους οποίους περνάμε τις ώρες μας ως υγιείς και, την ίδια στιγμή, να αρκούμαστε σε ξενοδοχειακές συνθήκες 14^ης κατηγορίας της δεκαετίας του ’50 ως ασθενείς. Μπορεί να ρωτάμε αν το δωμάτιο του ξενοδοχείου των διακοπών μας έχει θέα και ατομική σάουνα και, την ίδια στιγμή, να αδιαφορούμε που στο νοσοκομείο πρέπει να σερνόμαστε στους διαδρόμους ανάμεσα στα αδιάκριτα βλέμματα των άλλων σε (κωμικοτραγική) αναζήτηση τουαλέτας. Ξαπλωμένοι, κατά τα λοιπά, ανάμεσα σ’ άλλους τρεις ή επτά δεινοπαθούντες ασθενείς, που ο καθένας έχει την δική του πορεία προς τον θάνατο ή την ζωή.

      Και μέσα σ’ όλα αυτά, να κι οι λογομαχίες ή οι αγενείς προσφωνήσεις των νοσοκόμων, των αδελφών, των καθαριστριών και του λοιπού βοηθητικού προσωπικού (που βιώνουν την έλλειψη επαρκούς παραϊατρικού προσωπικού - και παιδείας! - με εκνευρισμό).

12/7/2001

Context 157

Μνήμες παλιάς Κέρκυρας... σε λογοτεχνική επιφυλλίδα αθηναϊκής εφημερίδας (της Ελευθεροτυπίας), από τον Ορέστη Αλεξάκη. Η Κέρκυρα της βροχής δροσίζει και μας ξυπνά ευχάριστα τούτες τις μέρες της ραστώνης. «...Η εικόνα της κεραμόσκεπης Κέρκυρας κυριαρχεί πάνω σε όλες τις άλλες που διασώζει η μνήμη μου. Και δεν είναι μια εικόνα φωτεινή και ηλιόλουστη, αλλά μουντή, βροχερή και πολλές φορές ομιχλώδης. Τα χρόνια εκείνα οι βροχές στο νησί μας διαρκούσαν μέρες πολλές. Τα βρεγμένα πλακόστρωτα και οι ανοιγμένες ομπρέλες είναι κάποιες άλλες παραπληρωματικές εικόνες εντυπωμένες στο μυαλό μου. Αυτή η Κέρκυρα της βροχής ασκούσε πάντοτε μέσα μου μιαν απερίγραπτη γοητεία. ... Ακόμη και σήμερα μια τέτοια Κέρκυρα αναπολώ. Μουντή με βρεγμένες στέγες και νοτισμένα πλακόστρωτα. Η βροχή και η ομίχλη στο Λιστόν ή στο πάρκο της Πάνω Πλατείας είναι μια άλλη εικόνα που συντηρώ. Απόγευμα με ψιλόβροχο στα Μουράγια, μια άλλη. Τον περίπατο στην Γαρίτσα μου αρέσει να τον θυμάμαι δαρμένο απ’ τα κύματα.»

      Γράφει ο Ορέστης Αλεξάκης για την νυχτερινή αποβροχάρικη Κέρκυρα των καντουνιών, όπου παρόν και παρελθόν δύσκολα διαχωρίζονται. Για το αγαπημένο παλιό Δημοτικό Θέατρο (πότε αλήθεια θα το ξανακτίσουμε στην ίδια θέση;), την Ρολίνα (στην θέση Κορφού Παλάς), την Πόρτα και τον Μαρκά (στην Σπηλιά) και άλλα...

13/7/2001

Context 158

Το Διήμερο Λόγου... του λογοτεχνικού περιοδικού Πόρφυρας εδώ και χρόνια δροσίζει και χρωματίζει τις καλοκαιρινές νύχτες του νησιού μας. Εκεί, στην άκρη του ‘Κήπου του Λαού’, ακούγεται για ένα διήμερο, στην μέση κάθε καλοκαιριού, η γλώσσα που μπορεί να ρέει αβίαστα και να πλάθει. Την προσεχή Τετάρτη και Πέμπτη, δεκαοκτώ χρόνια μετά το πρώτο Διήμερο, προσκαλούνται οι ίδιοι δημιουργοί, ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος και ο φιλόλογος καθηγητής και μεταφραστής Δημήτρης Μαρωνίτης, που είχαν προσκληθεί και μετείχαν στο πρώτο Διήμερο, το 1984. (Είναι ένα ελεύθερο παιχνίδι του χρόνου, δίπλα στο παιχνίδι του λόγου!)

      Δύο πνευματικοί άνθρωποι της Κέρκυρας, γιατροί κι οι δύο, κι εργάτες του λόγου και της τέχνης, ο Νάσος Μαρτίνος και ο Θεοτόκης Ζερβός, θα παρουσιάσουν τους προσκεκλημένους. Ο Τίτος Πατρίκιος θα απαγγείλει ποιήματά του και ο Δημήτρης Μαρωνίτης αποσπάσματα από την δική του μετάφραση (έργο ζωής) της Οδύσσειας.

      Πατρίκιος και Μαρωνίτης ανήκουν στην ίδια γενιά και στην ίδια πνευματική ατμόσφαιρα που γέννησαν οι συνθήκες δημιουργίας σε μια δύσκολη για την χώρα μας περίοδο. Κοινό τους χαρακτηριστικό είναι ότι και οι δύο ήταν μ’ αυτούς που πήραν την απόφαση να μην ακολουθήσουν το εύκολο.  

14/7/2001

Context 159

«Τι είναι παγκοσμιοποίηση μπαμπά;»... ρώτησε η κόρη μου, όταν είπα ότι ο μπαμπάς θα πάει στην Γένοβα, προσκαλεσμένος των ηγετών των οκτώ ισχυρότερων κρατών του κόσμου που θα συζητήσουν για την παγκοσμιοποίηση. Η ερώτηση δύσκολη, γιατί η ‘παγκοσμιοποίηση’ περιέχει ‘κόσμο’ και ‘ποίηση’. (Οι φιλόλογοι γνωρίζουν ότι οι εις –ποίηση νεολογισμοί συνιστούν γλωσσικό βαρβαρισμό, αλλά αυτό το παρακάμπτουμε!) Υπονοεί η λέξη το να κάνουμε τον κόσμο να είναι ενωμένος και Κόσμιος. Να κάνουν οι Οκτώ τον κόσμο να είναι ενωμένος και Κόσμιος. Υπάρχουν, έτσι, τα ερωτήματα – όχι γραμματολογικά – ως προς το υποκείμενο της πρότασης, ως προς το ρήμα, ως προς το αντικείμενο και ως προς τον επιθετικό προσδιορισμό. Υπάρχει ένα ζήτημα δημοκρατικής νομιμότητας για το καθένα από αυτά. Η πρόταση – αν και στέρεη γραμματολογικώς – είναι εντελώς αυθαίρετη. Μοιάζει με διαφήμιση περιοδεύοντος τσίρκου. Τι να πεις, λοιπόν, σε ένα παιδί;

      Στην Γένοβα πάει πολύς κόσμος, απ’ όλες τις χώρες του κόσμου, να συζητήσει για τον κόσμο του αύριο. Ο καθένας έχει διαφορετικά πράγματα στο μυαλό του. Οι περισσότεροι νομίζουν ότι έχουν λόγο και φωνή. Όλοι ξέρουν ότι οι προσκαλεσμένοι κι οι απρόσκλητοι των Οκτώ δεν είναι οι Κόσμιοι της παγκοσμιοποίησης; («Τι θα πει να μην είσαι Κόσμιος της παγκοσμιοποίησης μπαμπά;»...)

17/7/2001

Context 160

Κονσέρτο της Ευρώπης... (Concert of  Europe) ονόμαζαν, τον 19^ο αιώνα, το σύστημα των αλλεπάλληλων διεθνών συνεδρίων και διασκέψεων των Μεγάλων Δυνάμεων της Ευρώπης (που ήταν και οι μεγάλες δυνάμεις του κόσμου όλου, δηλαδή το G8 εποχής). Το Κονσέρτο της Ευρώπης ξεκίνησε με το Συνέδριο της Βιέννης, το 1815, που αποφάσισε την παλινόρθωση του παλιού, μοναρχικού καθεστώτος σε όλες τις χώρες και έβαλε μια ‘τάξη’ στην αταξία των νέων ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης. Το Κονσέρτο της Ευρώπης ήταν μια μορφή πρώιμης παγκοσμιοποίησης που διήρκεσε κάμποσες δεκαετίες. Φρόντιζε, εν είδει περιοδεύοντος ανά τις μεγάλες πόλεις συνεδριακού θιάσου, να προλαμβάνει επαναστατικές ή άλλες κινήσεις που θα ανέτρεπαν την κατεστημένη εξουσία. (Τότε δεν υπήρχαν τηλεοπτικές κάμερες, κι οι πολιτικοί έλεγαν τα πράγματα με το όνομά τους!) Η Ευρώπη στο τέλος του 19^ου αιώνα κατείχε ή έλεγχε το σύνολο του κόσμου, όμως το Κονσέρτο είχε πια κουραστεί.

      Η σημερινή παγκοσμιοποίηση είναι ένα νέο κονσέρτο: το Κονσέρτο του Κόσμου. Ξεκούραστο, για την ώρα, περιοδεύει από πόλη σε πόλη κι από ήπειρο σε ήπειρο και κουβαλάει μαζί του και κάμερες τηλεοπτικές εν είδει περιοδεύοντος χολιγουντιανού θιάσου. Κι είναι και κάτι τύποι ενοχλητικοί, που τελευταία πληθαίνουν επικίνδυνα και που το πήραν (το Κονσέρτο) στο κατόπι.       

18/7/2001